( صفت ) آنکه بسوی قبله نماز گذارد مسلمان .اهل قبله آنکه بقبله نماز گزارد

قبله بلاغی ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:قبله بلاغی (زنجان)قبله بلاغی (سقز)

قبلة. [ ق ُ ل َ ] (ع اِ) بوسه. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). || آنچه جادوگر بدان دل کسی به دیگری مایل کند. || نشانی است که در پیش گوش گوسپند نمایند. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || (ا...

( مصدر ) محاصره کردن .

قبلش. [ ق َ ب َل ْ ل َ ] (ع اِ) سر نره. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). || نره. (منتهی الارب ). [ ق َ ل َ ] به ضبط اقرب الموارد.

قبلتین. [ ق ِ ل َ ت َ ] (اِخ ) تثنیه ٔ قِبْلة. دو قبله. مکه ٔ معظمه و بیت المقدس. (آنندراج ). || مسجدالحرام و مسجد اقصی. (ناظم الاطباء).

قبلای قاآن. [ ق ُ ] (اِخ ) (قوبیلای قاآن ) ابن تولی خان پادشاه چهارم ازخانان قراقرم و کلوران است. وی به سال 658 هَ.ق. بر تخت شاهی نشست. در روزگار او آشفتگی و هرج و مرج در دستگاه حکومت راه یافت و می...

مرزفونی وی در روزگار سلطان محمد چهارم متولی منصب استانداری ولایات گردید .

روز پیش از دیروز یعنی پریروز

قبلاء. [ ق َ ] (ع ص ) مؤنث اقبل. گویند: امراءة قبلاء؛ زن کج چشم چندان که گوئی بسوی بینی خود نگاه میکند. شاة قبلاء؛ گوسپندی که سرونش بر روی وی خمیده باشد. (ناظم الاطباء). ج ، قُبل. (ناظم الاطباء).

قبل آباد. [ ق ُ ب ُ ] (اِخ ) دهی است از دهستان حومه ٔ بخش مرکزی شهرستان شیراز. در 15000 گزی جنوب خاور شیراز و کنار راه فرعی شیراز به خرچول واقع و موقع جغرافیایی آن جلگه و معتدل و مالاریائی است. 280...

قبل. [ ق َ ] (ع ق ) پیش.نقیض بعد. (منتهی الارب ) (آنندراج ). از ظروف مبهمه است. (ناظم الاطباء). گویند: اتیتک من قَبل ُ و اتیتک قَبل ُ و هر دو مبنی هستند بر ضم. و قبلاً و قبل با تنوین و قَبل َ مبنی ...

قبک آب.[ ق ُب ْ ب َ ک ِ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) حباب. (آنندراج ). || جل وزغ و طحلب. (ناظم الاطباء).

قبقین. [ ] (اِخ ) (طائفه ٔ...) از فرزندان بوقون قبقی بن آلانقوا هستند. آلانقوا درآوردن فرزندان ، داستان افسانه ای دارد که برای دانستن آن رجوع به حبیب السیر چ خیام ج 3 ص 12 شود.

قبق گرگ. [ ق َ گ ُ ] کلمه ٔ فعل است یعنی ملتفت باش و مواظب باش که مهمان می آید. (ناظم الاطباء). قبق کتک. رجوع به قبق کتک شود. (اشتینگاس ).

قبق کتک. [ ق َ ک َ ] (ترکی ، صوت مرکب ) کلمه ٔ فعل است یعنی ملتفت باش ، مواظب باش که مهمان می آید. (ناظم الاطباء). قَبق گُرگ. (ناظم الاطباء) (اشتینگاس ).

قبقبة. [ ق َ ق َ ب َ ] (ع اِ صوت ) بانگ دندان گشن. || آواز شکم اسب و شیر. || (مص ) غریدن و خروشیدن. (آنندراج ) (منتهی الارب ). || بانگ کردن شتر. (منتهی الارب ). || گول گردیدن. (آنندراج ) (منتهی الا...

قبقب. [ ق َ ق َ ] (ع اِ) شکم. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء).قبقب. [ ق ِ ق ِ ] (ع اِ) صدف دریائی. (منتهی الارب ) (آنندراج ). قسمی از صدف دریائی. (ناظم الاطباء).

قبق انداز. [ ق َ ب َ ] (نف مرکب ) تیرانداز. هدف زننده. (آنندراج ). رجوع به قبق و قباق افکنی شود.

قبقاب. [ ق َ ] (ع ص ، اِ) نیک دروغ گوی. (منتهی الارب ) (آنندراج ). || مرد بسیارسخن یا بیهوده گوی. || شتر غرنده و جوشان و خروشان. || کس زن. || کس فراخ بسیارآب. || نعل چوبین. || مهره ای که بدان جامه ...

قبق. [ ق َ ب َ ] (ترکی ، اِ) دارکدو. و آن را برجاس نیز مینامند. (از بهار عجم ) : ای از خجل کل طویل احمق طفلان مناره را قدت داد سبق زان قامت افراخته آویخته شدنه دبه ٔ چرخ چون کدوئی ز قبق.میرالهی ه...

قبغلوجه. [ ق َ ب َ ج ِ ] (اِخ ) دهی از دهستان میرده بخش مرکزی شهرستان سقز. واقع در 42000 گزی جنوب باختری سقز و 11500 گزی باختر شوسه ٔ سقز به بانه. موقع جغرافیائی آن کوهستانی ، سردسیر و سکنه ٔ آن 30...

قبغلو. [ ق َ ب َ ] (اِخ ) دهی از دهستان میرده بخش مرکزی شهرستان سقز. واقع در 15000 گزی جنوب باختری سقز و 3000گزی جنوب شوسه ٔ سقز به بانه. موقع جغرافیایی آن کوهستانی ، سردسیر. سکنه ٔ آن 500 تن است. ...

قبعین. [ ] (اِخ ) (سلیم...) از نویسندگان عصری و دارنده ٔ مجلةالاخاء قاهره است. او راست : 1 - انجیل تولستوی و دیانته. این کتاب را از روسی به عربی برگردانده و در چاپخانه ٔ الاخویةالمصریة به سال 1904 ...

قبعة. [ ق َ ع َ ] (ع اِ) مرغکی است خردتر از گنجشگ که پیوسته نزدیک سوراخ موش باشد و چون از چیزی ترسد در آن سوراخ رود. (منتهی الارب ) (آنندراج ). در اقرب الموارد قُبُعَة ضبط شده.قبعة. [ ق ُ ب َ ع َ ]...

قبعلة. [ ق َ ع َ ل َ ] (ع اِمص ) پیش درآمدگی پای بر پای دیگر. || دوری میان دو شتالنگ. || رفتاری با سستی و ضعف. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ). || رفتاری که گویا خاک رابا قدم برمیدارد. (از...

قبعرور. [ ق َ ب َ ] (ع اِ) خرمای ردی ّ هیچ کاره. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ).

قبعثی. [ ق َ ب َ ثا ] (ع ص ) مرد کلان پای. || شتر بزرگ سپل. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ).

قبعثری. [ ق َ ب َ ث َ را ] (ع ص ) شتر بزرگ جثه. || شتربچه ٔ لاغر. || مرد بزرگ جثه ٔ درشت اندام. ج ، قباعث. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). الف قبعثری ̍ نه برای تأنیث است و نه برای الحاق بلکه قسم ثا...

قبعثر. [ ق َ ب َ ث َ ] (ع ص ) مردبزرگ خلقت. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ).

قبعثاة. [ ق َ ب َ ] (ع ص ) تأنیث قبعثی. زن کلان پای. || ماده شتر بزرگ سپل. || فنج ماده. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). فنج مار خانگی است.

قبع. [ ق ُ ] (ع اِ) کرنای و بوق. (منتهی الارب ).قبع. [ ق َ ] (ع مص ) قِباع. بینی فشاندن خوک. || تاسه افتادن ، گویند: قبع الرجل قبعاً؛ تاسه افتاد او را. || قَبَعَ المَزادةَ، دهان توشه دان به درون نو...

قبطیة. [ ق ِطی ی َ ] (ص نسبی ) تأنیث قبطی. رجوع به قبطی شود.قبطیة. [ ق ِ طی ی َ ] (اِخ ) (ماریه ٔ...) دختر شمعون مادر ابراهیم سریه ٔ آن حضرت صلی اﷲ علیه و سلم است. (منتهی الارب ).قبطیة. [ ق ُ / ق ...

قبطی. [ ق ِ طی ی ] (ص نسبی ) نسبت است به قبط و آن بطنی است از حمیر. (الانساب سمعانی ). رجوع به قبط شود.قبطی. [ ق ِ طی ی ] (ص نسبی ) نسبت است به قبط و آن دودمانی بوده اند در مصر قدیم. (سمعانی ). رجو...

قبطور. [ ق َ ] (اِخ ) قریه ای به اسپانیا.

قبطریة. [ ق ُ طُ ری ْ ی َ ] (ص نسبی ) نسبت است به قبطر. (منتهی الارب ).قبطریة. [ ق ُ طُ ری ْ ی َ ] (ع اِ) جامه ٔ کتان سپید. (منتهی الارب ).

قبطال. [ ق َ ] (اِخ ) قریه ای به اسپانیا .

قبط. [ ق َ ](ع مص ) به دست فراهم آوردن چیزی را. (منتهی الارب ) (آنندراج ). و فعل آن از باب نصر است. (منتهی الارب ).قبط. [ ق ِ ] (اِخ ) گروهی از مردم مصر. (منتهی الارب ). گروهی از مردم مصر که آباء و...

قبضیت. [ ق َ ضی ی َ ] (ع مص جعلی ، اِمص ) گرفتگی. || انقباض. || ترنجیدگی و زمختی. || خشکی. (ناظم الاطباء).

قبضی. [ ق ِ ب ِض ْ ضا ] (ع اِمص ) نوعی از دویدگی. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء).قبضی. [ ق َ ضی ی ] (ص نسبی ) نسبت است به قبض و آن خاندانی است از رعین. (سمعانی ).قبضی. [ ق َ ضی ی ] (اِخ ) زیادبن تمر...

آبشن. [ ب ِ ش َ ] (اِ) در بعض فرهنگهاپیراهنی که بر داماد پوشند آمده است.آبشن. [ ش َ ] (اِ) سعتر. آویشن.

عمام. [ ع ِ ] (ع اِ) ج ِ عِمامة. رجوع به عمامة شود.

افؤل. [ اَ ءُ ] (ع اِ) ج ِفَأل ، شگون. ضد طیره. (منتهی الارب ). ج ِ فأل ، بمعنی سخن خوش و نیکو. (از اقرب الموارد). فؤول. (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). رجوع به فأل و فؤول شود.افول. [ اُ ] (ع ...

فام. (اِ) قرض. دین. (برهان ). وام : به فعل نیک و به گفتار خوب ، پشت عدوچو عاقلان جهان زیر فام باید کرد.ناصرخسرو.رجوع به وام شود. || لون و رنگ. (برهان ). و در این معنی به تنهایی مستعمل نیست و جزء دو...

اهوم. [ اَهَْ وَ ] (ع ص ) بزرگ سر. (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء).

اکست. [ اَ ک َ ] (اِخ ) ستاره ٔ سهیل را نامند. (هفت قلزم ) (برهان ). رجوع به سهیل و اگست شود.

بیب. (ع اِ) ناودان و آبراهه ٔ حوض. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).بیب. (اِ) بیو. جانوری است بنام بید. (فرهنگ فارسی معین ). رجوع به بید شود.

جخ. [ ج َ ] (ص ) جنگجوی ستیزه کار را گویند. (برهان ).جنگجو. (لغت محلی شوشتر، نسخه ٔ خطی ). || (اِ) ستیزه. (انجمن آرای ناصری ). ستیز. (آنندراج ).- جخ جخی : فلانی جخ جخی است ؛ مراد از آن جنگی است.||...

سطر. [ س َ ] (ع مص ) نوشتن. (ترجمان القرآن ) (آنندراج ) (غیاث ). نبشتن. (تاج المصادر بیهقی ) (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). || بریدن بشمشیر. یا عام است. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد)....

صیک. [ ص َ ] (ع مص ) بوی خوش گرفتن جامه و اندام. (منتهی الارب ).

ساکر. [ ک ِ ] (ع ص ) ساکن. (قطر المحیط). آرمیده ٔ بی باد. (ناظم الاطباء).- لیل ساکر ؛ شب ساکن که در آن باد نیست. و رجوع به ساکرة شود.ساکر. (اِ) بحر در اصطلاح هندوان و «سمدر» بهمین معنی است. (مالل...

استیج. [ اِ ] (ع اِ) استاج. (منتهی الارب ). چوبکی میان کاواک که بر آن پنبه ٔ ریسیده را برای تافتن پیچند و چیزی که رشته را از دوک بر آن پیچند. ماشوره.

سکاف. [ س َک ْ کا ] (ع ص ) کفشگر. (منتهی الارب ) (اقرب الموارد).

پیرس. [ رِ ] (اِخ ) بندر معروف آتن بود که در آن چهارصد کشتی توقف میتوانست کرد. امروز پیرس بشهر جدیدی مبدل شده و دارای 21000 تن سکنه است. (ترجمه ٔ تمدن قدیم فوستل دو کولانژ ص 468).

انساج. [ اَ ] (ع اِ) ج ِ نسج. (یادداشت مؤلف ). نسجها و بافته ها. (ناظم الاطباء). و رجوع به نسج شود.

چخت. [ چ ُ ] (اِ) سقف. آسمانه.چخت. [ چ َ ] (اِ) شهوت و هوای نفس. || مستی. || آرزوی بیقاعده. (ناظم الاطباء). طمع و امید خام. (شعوری ).

دلخ. [ دَ ل َ ] (ع مص ) فربه گردیدن. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). پر و مملوشدن ظرف بطوری که لبریز گردد. (از اقرب الموارد).دلخ. [ دَ ل َ ] (ع اِ) فربهی. (منتهی الارب ).دلخ. [ دَ ل ِ ] (ع ص )...

انباق. [اَم ْ ] (اِ) دیوث. (ناظم الاطباء). سر دیوثان. رئیس دیوثان. (فرهنگ شعوری ج 1 ورق 113 الف ) : همیشه دست بخیر باشدت بوفاق بکارساز مجردان شوی انباق (کذا).عبید زاکانی (از فرهنگ شعوری ج 1 ورق 113...

توفة. [ ت َ ف َ ] (ع اِ) لغزش و خطا. یقال : طلب علی توفة.ج ، توفات. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ).توفة. [ ف َ ] (ع اِ) مافیه توفة و لاتافة؛ نیست در آن عیب یا زیادتی یا حاجت یا درنگ و کاه...

زارچ. (اِخ )یکی از چند پاره دهی است که بدست امیرمبارزالدین و نزدیکان او در یزد ساخته شده است. (تاریخ عصر حافظ تألیف دکتر غنی از تاریخ جدید یزد چ یزد). در فرهنگ جغرافیائی آمده : دیهی است از دهستان ...

ادیست. [ اُ ] (اِخ ) (فرقه ٔ...) یا فرقه ٔ عیسی و مریم ، که توسط ژان اُد بسال 1643م. در کان دایر شد و بسال 1792 منحل گردید و در 1826م. مجدداً تشکیل شد.ادیست. [ اِ ت ُ ] (اِخ ) رودیست در کارُل...

اغلب. [ اَ ل َ ] (ع ص ، اِ) مرد چیره و ستبرگردن و دلاور. ج ، غُلب. (منتهی الارب ) (آنندراج ): رجل اغلب ؛ مرد چیره و ستبرگردن و دلاور. ج ، غُلب. (ناظم الاطباء). ستبرگردن. (مهذب الاسماء نسخه ٔ خطی ) ...

دیت. [ ی ِ ] (اِ) در تاریخ آلمان به معنی مجلس یا انجمن شور یا قانونگذاری است و منشاء آن جلساتی بود از مالکین و اتباع آزاد که امرا آنها را برای بحث در مخارج دربار خود احضار میکردند و «دیت امپراطور...

ابتیاع. [ اِ ] (ع مص ) خریدن. خریداری. خرید. بازخریدن. || فروش. فروخت.

ابوی. [ اَ ب َ] (ع ص نسبی ) منسوب به اب. پدری. || (از ع ، اِ) عامیان فارسی زبان این صورت را بغلط بمعنی پدراستعمال کنند و ابوی من ، ابوی او، ابوی تو گویند.ابوی. [ اَ ب َ وا ] (اِخ ) نام کوهی بشام.اب...

اشباح. [ اَ ] (ع اِ)ج ِ شبح. کالبدها. (از منتهی الارب ) (دَهار). شخص ها یعنی بدنها و جسمها. (غیاث ). || سایه ها. || سیاهی ها که از دور دیده میشود. || سیاهی و هیأتی که از دور بنظر آید : نقد عشق از ...

فرسخ. [ ف َ س َ ] (ع اِ) آرامش. (منتهی الارب ).سکون. (از اقرب الموارد). || آسایش. (منتهی الارب ). راحة. (از اقرب الموارد). || ساعت. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || رخنه و شکاف. (منتهی الارب )....

جوز. [ ج َ ] (ع مص ) گذشتن از جای و پس افکندن آنرا به رفتن از وی. (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). || (اِ) میانه ٔ چیزی. (منتهی الارب ) (غیاث اللغات ). وسط چیزی. (غیاث اللغات ). || معظم چیزی. ج ، اجو...

فان. (ع ص ) نابودشونده. (از اقرب الموارد). در فارسی بصورت فانی با یاء اصلی بکار رود. رجوع به فانی شود. || پیر سالخورده. (از اقرب الموارد). رجوع به فانی شود.

فسل. [ ف َ ] (ع اِ) شاخ انگور نشاندنی. (منتهی الارب ). شاخه ٔ رز که برای نشاندن بریده شده. (از اقرب الموارد). || (ص ) مرد فرومایه ٔ ناکس و بیمروت. ج ، افسل ، فسال ، فُسل ، فسول ، فسولة، فسلاء. || (...

فشل. [ ف َ ش َ ] (ع مص ) کاهلی کردن. (منتهی الارب ). کسل. (از اقرب الموارد). || سست گردیدن. (منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) : دین به تیغ حق از فشل رسته است باز بنیادش از فشل منهید.خاقانی.|| درنگی ...

آبجامه. [ م َ / م ِ ] (اِ مرکب )جام آبخوری. اناء. (زمخشری ): القحف ؛ آب جامه ٔ چوبین.(قاضی محمد دهار). کاس. جام شراب. تور : زمزم لطف آب خامه ٔ اوست کعبه ٔ اهل فضل نامه ٔ اوست.سنائی.

احمد. [ اَ م َ ] (اِخ ) ابن خیرالدین آیدینی گوزل حصاری معروف بخواجه اسحاق افندی. وی شمائل النبی تألیف ابوعیسی و مقدمةالادب زمخشری را به نام اقصی الارب فی ترجمةمقدمةالادب را بترکی ترجمه کرده است. و...

جولق. [ ج َ / جُو ل َ ] (اِ) درختی است خاردار غیر دار شیسعان. (منتهی الارب ). دار شیشعان. (فرهنگ فارسی معین ).جولق. [ ج َ / جُو ل ِ ] (اِ) جولَق. (برهان ) رجوع به جولق و جولخ شود.جولق. [ ل َ ] (اِ)...

خفت. [ خ ِ ] (اِ) نوعی گره است و آن حلقه کردن یک سر ریسمان و غیره و برون کردن سر دیگراز آن و کشیدن آن تا بحد گره باشد، چنانکه با کمند برای گرفتن مرد یا اسپ کنند. (یادداشت بخط مؤلف ).- خفت انداختن ...

دغن. [ دَ ] (ع مص ) ابرناک بودن روز. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).

سمار. [ س َ ] (ع ص ) شیر تنک بسیارآب. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از مهذب الاسماء). || (اِ) گونه ای نی بوریاست. اسل. || نام گیاهی است. علف حصیر. || خرزهره. سم الحمار. (فرهنگ فارسی معین ).سمار. [ س ُ...

فشو. [ ف َش ْوْ /ف ُ ش ُوو ] (ع مص ) آشکار و پراکنده گردیدن خبر و فضل. (منتهی الارب ). انتشار ذکر و خبر و فضل کسی. (از اقرب الموارد). آشکار شدن خبر. (مصادراللغه ٔ زوزنی ).

فط. [ ف َ ] (اِ)مرغ آبی باشد. (فرهنگ اسدی ). بط. رجوع به بط شود.

فطز. [ ف َ ] (ع مص ) مردن و گویند لغتی است در فطس. (از اقرب الموارد). رجوع به فطس شود.

اورة. [ اَ وِ رَ ] (ع ص ) ارض اورة؛ زمین سخت خشک. (منتهی الارب ).اوره. [ اَ رَ / رِ ] (اِ) ابره ، قبا و ابره رضایی و غیره. (غیاث اللغات ). رویه ٔ قبا. (انجمن آرا). ابره است که روی قبا و کلاه وامثال...

ابوجریر. [ اَ ؟ ] (اِخ ) صحابیست.

اشیح. [ اَش ْ ی َ ] (اِخ ) قلعه ایست به یمن. (منتهی الارب ). قلعه ٔبلند محکمی است در کوههای یمن. (مراصد). دژ استواری بود در یمن در قله ٔ کوهی بسیار بلند. (از قاموس الاعلام ترکی ). نام حصن بسیار بلن...

امجال. [ اِ ] (ع مص ) آبله افتادن و شوخ بستن دست از کار. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). شوخگین و آبله ناک گردانیدن کار دست را. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). آبله دار شدن دست ...

افاحیص. [ اَ ] (ع اِ) ج ِ اُفحوص ، خانه ٔ سنگ خوار. (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). ج ِ افحوص ، یعنی جائی که مرغ سنگ خوار خاک آن را دور کند تا در آن تخم کند. (از اقرب الموارد).افاحیص. [ اَ ] (اِخ...

اروض. [ اُ ] (ع اِ) ج ِ اَرض.

آژیر. (ص ) محتذر. حَذِر. برحذر. محتاط. بپرهیز : کنون باید آژیر بودن ز شیرکه در مهرگان بچه دارند زیر.فردوسی.که برگشت از اینگونه افراسیاب همانا بجنگ تو دارد شتاب سپه را بیارای و آژیرباش شب و روز با ت...

امرا. [ اَ ] (هزوارش ، اِ) امنا . امرا . پهلوی خر. (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). بلغت زند و پازند خر. (از برهان قاطع) (ناظم الاطباء). خر یا اسب یا الاغ. (آنندراج ). خر الاغ. (هفت قلزم ).امرا. [ اَ...

آبجامه. [ م َ / م ِ ] (اِ مرکب )جام آبخوری. اناء. (زمخشری ): القحف ؛ آب جامه ٔ چوبین.(قاضی محمد دهار). کاس. جام شراب. تور : زمزم لطف آب خامه ٔ اوست کعبه ٔ اهل فضل نامه ٔ اوست.سنائی.

اومی. (اِخ ) دهی از دهستان پائین ولایت بخش شهرستان تربت حیدریه دارای 552تن سکنه. رجوع به فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 شود.

آبشن. [ ب ِ ش َ ] (اِ) در بعض فرهنگهاپیراهنی که بر داماد پوشند آمده است.آبشن. [ ش َ ] (اِ) سعتر. آویشن.

ببل. [ ب َ ب ُ ] (اِ) سیسبان.

اکست. [ اَ ک َ ] (اِخ ) ستاره ٔ سهیل را نامند. (هفت قلزم ) (برهان ). رجوع به سهیل و اگست شود.

اغلب. [ اَ ل َ ] (ع ص ، اِ) مرد چیره و ستبرگردن و دلاور. ج ، غُلب. (منتهی الارب ) (آنندراج ): رجل اغلب ؛ مرد چیره و ستبرگردن و دلاور. ج ، غُلب. (ناظم الاطباء). ستبرگردن. (مهذب الاسماء نسخه ٔ خطی ) ...

افؤل. [ اَ ءُ ] (ع اِ) ج ِفَأل ، شگون. ضد طیره. (منتهی الارب ). ج ِ فأل ، بمعنی سخن خوش و نیکو. (از اقرب الموارد). فؤول. (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). رجوع به فأل و فؤول شود.افول. [ اُ ] (ع ...

اهوم. [ اَهَْ وَ ] (ع ص ) بزرگ سر. (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء).

آئب. [ ءِ ] (ع ص ) بازگردنده. ج ، اُوّاب ، اُیّاب.

احمد. [ اَ م َ ] (اِخ ) ابن خیرالدین آیدینی گوزل حصاری معروف بخواجه اسحاق افندی. وی شمائل النبی تألیف ابوعیسی و مقدمةالادب زمخشری را به نام اقصی الارب فی ترجمةمقدمةالادب را بترکی ترجمه کرده است. و...

آ. (حرف ) الف لَیِّنه ، مقابل همزه یا الف متحرکه ، حرف اوّل است از حروف هجا، و در حساب جُمَّل آن را به یک دارند. این حرف چون در اوّل کلمه باشد گاه به همزه ٔ مفتوحه بدل شود، چون در آفکانه ، افکانه. ...

ادیست. [ اُ ] (اِخ ) (فرقه ٔ...) یا فرقه ٔ عیسی و مریم ، که توسط ژان اُد بسال 1643م. در کان دایر شد و بسال 1792 منحل گردید و در 1826م. مجدداً تشکیل شد.ادیست. [ اِ ت ُ ] (اِخ ) رودیست در کارُل...

آئن. [ ءِ ] (ع ص ) مرفّه و تن آسان.

آئین. (اِ) رجوع به آیین شود.

آب. (اِ) (اوستائی آپ ap، سانسکریت آپ َ apa، پارسی باستانی آپی api، پهلوی آپ ap) مایعی شفاف بی مَزه و بوی که حیوان از آن آشامد و نبات بدان تازگی و تری گیرد. و آن یکی از چهار عنصر قدماست و به عربی آن...

اراخ. [ اِ ] (ع اِ) گاو دشتی. گاو کوهی. گاو وحشی. || بچه ٔ گاو دشتی. (مهذب الاسماء). || گوزن.

احک. [ اَ ح َک ک ] (ع ص ) سُم خراشیده. || کعب سوده. || آنکه زانوهای خود بر هم فروکوبد در رفتار. || مرد بی دندان. (منتهی الارب ).

آئل. [ ءِ ] (ع ص ) شیر ستبر. || هر چیز ستبر از روغن و عسل و مانند آن.

آء. (ع اِ) ج ِ آءة.

سطر. [ س َ ] (ع مص ) نوشتن. (ترجمان القرآن ) (آنندراج ) (غیاث ). نبشتن. (تاج المصادر بیهقی ) (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). || بریدن بشمشیر. یا عام است. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد)....

امرص. [ اَ رَ ] (ع ص ) ژفگن (چرکین ). (مصادر زوزنی ). در مصادر زوزنی چ تقی بینش این لغت نیست در ص 203 همین کتاب غمص راژفگن شدن معنی کرده است در اقرب المواردو منتهی الارب در معانی مرص معنی مناسبی پی...

آآر. (اِخ ) رودخانه ای است در سویس که از گردنه ٔ «گِرمَسل » سرچشمه گیرد و «برن » و «سُلور» را آبیاری کند و با «روس » و «لیما» و «تی یِل » یکی شده به رود رَن ریزد. طول آن 280 هزار گز.

بیب. (ع اِ) ناودان و آبراهه ٔ حوض. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).بیب. (اِ) بیو. جانوری است بنام بید. (فرهنگ فارسی معین ). رجوع به بید شود.

زارچ. (اِخ )یکی از چند پاره دهی است که بدست امیرمبارزالدین و نزدیکان او در یزد ساخته شده است. (تاریخ عصر حافظ تألیف دکتر غنی از تاریخ جدید یزد چ یزد). در فرهنگ جغرافیائی آمده : دیهی است از دهستان ...

چخت. [ چ ُ ] (اِ) سقف. آسمانه.چخت. [ چ َ ] (اِ) شهوت و هوای نفس. || مستی. || آرزوی بیقاعده. (ناظم الاطباء). طمع و امید خام. (شعوری ).

صیم. [ صی ی َ ] (ع ص ، اِ) ج ِ صائم. (منتهی الارب ). رجوع به صائم شود.صیم. [ صی ی َ ] (ع ص ) سخت و استوار توانای گرداندام. (منتهی الارب ).صیم. [ ص ُی ْ ی َ ] (ع ص ، اِ) ج ِ صائم. (منتهی الارب ). رج...

آبج. [ ب َ ] (اِ) نشانه ٔ کمان گروهه. || آلتی در زراعت.

آآرو. [ رَ ] (اِخ ) شهری است در سویس کرسی ولایت آرگوی ، در ساحل «آر»، دارای 12000 تن سکنه.

ازت. [ اَ زُ ] (فرانسوی ، اِ) (از یونانی ، مرکب از ((اَ))، حرف نفی + زُئه ، حیات ) دمی باشد بسیط و بیرنگ و بی بو و بی طعم. چهارخمس ترکیب هوا از ازت است. یک لیتر ازت 1/258 گرم وزن دارد و وزن مخص...

ارهط. [ اَ هَُ ] (ع اِ) ج ِ رَهط، به معنی گروه.

پوخ. [ ] (ترکی ، اِ) سرگین آدمی و لفظ ترکی است. (غیاث ). || بیهوده. (آنندراج ).

دغن. [ دَ ] (ع مص ) ابرناک بودن روز. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد).