آهنگر. [ هََ گ َ ] (ص مرکب ) پیشه وری که آهن در کوره تافته و کوبد و آلات آهنینه سازد. حداد. هبرَقی. هالکی. قین. ریّام. نهامی. نهامین :
کشاورز و آهنگر و پای باف
چو بیکار باشند سَرْشان بکاف.سر سروران زیر گرز گران
چو سندان بد و پتک آهنگران.وزآن چرم کآهنگران پشت پای
بپوشند هنگام زخم درای
همان کاوه آن بر سر نیزه کرد...برآمد چکاچاک زخم سران
چو پولاد با پتک آهنگران.به پیش آوریدند آهنگران
غل و بند وزنجیرهای گران.بفرمای آهنگر آرند چند
ز پای من اکنون بسایند بند.بر آن بی بها چرم آهنگران
برآویختی نوبنو گوهران.بیارید داننده آهنگران
یکی گرز سازند ما را گران.چنانش بکوبم بگرز گران
که فولاد کوبند آهنگران.نخست اندرآمد بگرز گران
همی کوفت چون پتک آهنگران.یکی بی زیان مرد آهنگرم
ز شاه آتش آید همی بر سرم.یکی نامور بود بوراب نام
پسندیده آهنگری شادکام
همی کرد او نعل ، اسپان شاه
ورا نزد قیصر بدی دستگاه.نه خسرونژادی نه والاسری
پدرْت از سپاهان بد آهنگری.

( صفت اسم ) کسی که آلات آهنی سازد آنکه در کوره آهن را تافته و کوبد و ادوات آهنین سازد حداد .
[ گویش مازنی ] /aahenger/ از طوایف و تیره های ساکن در کتول

( ~. گَ) [ په . ] ( اِ. ص .) کسی که پیشه اش ساختن آلات و ادوات آهنی است ، حداد.

کسی که پیشه اش ساختن آلات و ادوات آهنی است، پیشه وری که آهن را در کوره سرخ می کند و از آن آلات و ادوات آهنی می سازد، نهامی، نهامین.

آهنگر، فرآورندۀ ادوات و ابزار از آهن. آهنگری یکی از پرکاربردترین مهارتهای بشر قدیم برای تأمین ادوات و ابزار لازم در زندگی روزانه و نیز در فعالیتهای نظامی و عمرانی بوده و از این رو، تولیدات آهنگران تنوع بسیار داشته است.
حجم تولیدات و گستردگی فعالیتهای آهنگری، در درجۀ اول به تأمین مواد خام وابسته بود. در مناطقی که معادن سنگ آهن یافت می شد، به سبب دسترسی آسان به مواد خام، طبعاً آهنگران بسیاری فعال بودند
مقدسی، احسن، ج۱، ص۳۴۰، اختصارات.    
از صدر اسلام تا دورۀ معاصر، آهنگران در تولید وسایل مورد نیاز مردم و حکومتها، در سطحی گسترده، طرف مراجعه بوده اند.
جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۷، ۵۵۵ـ ۵۵۹، بیروت ۱۴۱۳/ ۱۹۹۳م.
وابستگی عام به کار آهنگران موجب شده بود که تقریباً در همۀ شهرها و روستاها دکانهای آهنگری دایر شود و دست کم گروههای از آهنگران دوره گرد، برای ساخت این لوازم، همواره در دسترس باشند. از بازارها و راسته های آهنگران در سراسر جهان اسلام، در دوره های گوناگون، گزارشهای بسیاری هست، از جمله در مکه،
ابوولید ازرقی، اخبار مکة و ماجاء فیه من الآثار، ج۲، ص۲۳۹، چاپ رشدی صالح ملحس، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳م.    
...

آهنگر به معنی کسی است که آهنگری می کند و می تواند به موارد زیر نیز اشاره کند:
کاوه آهنگر، اسطوره ایرانی
مرکزی شهرستان قائم شهر در استان مازندران ایران
امید آهنگر، بازیگر سینما و تلویزیون
محمدعلی باشه آهنگر، کارگردانن ایرانی
گاوان آهنگر، روستایی از توابع بخش
محمد داودی،آهنگر فرزند مهرعلی
آهنگر (چناران)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان چناران در استان خراسان رضوی ایران

نهامی, حداد, تهامین

آهنگر

---

مترادف آهنگر: چلنگر، حداد