آهستگی و تانی تدریج

خفت و خیز. [ خ ُ ت ُ ] (ترکیب عطفی ، اِمص ) آهستگی و تأنی. تدریج. (برهان قاطع) (از انجمن آرای ناصری ) (ناظم الاطباء). || اضطراب. بیقراری. || جماع. همخوابگی با کسی. (ناظم الاطباء) (از برهان ). آرامش با زنان. آمیختن. نزدیکی. مواقعه.مباضعة. (یادداشت بخط مؤلف ) : چون فرزندشان بمرد، حوا را گفت : باک مدار که ما هنوز برنائیم دیگر بار خفت و خیز کنیم و فرزند باشد. خدای تعالی گفت : فرزند از خفت و خیز می بینی. (تفسیر طبری بلعمی ).
نیابد همی سیری از خفت و خیز
شب تیره زو جفت گیرد گریز.بدو گفت کز خفت و خیز زنان
جوان پیر گردد به تن بی گمان.تبه گردد از خفت و خیز زنان
بزودی شود نرم چون پرنیان.پیری و سستی آمد و گشتم ز خفت و خیز
زین پیشتر نساخت کسی مرد را زعام.وآنکه ز بیگانگان نفیر برآورد
اکنون از خفت و خیز یار فروماند.که شد پاسدار تو در خفت و خیز
پناهت کجا کرده بازار تیز.عزب را نکوهش کند خرده بین
که میرنجد از خفت و خیزش زمین.شب خلوت آن لعبت حورزاد
مگر تن در آغوش مأمون نداد
بگفتا سر اینک بشمشیر تیز
بینداز و با من مکن خفت و خیز.

خفت و خیز